Is boter low FODMAP?
Een opmerking die ik heel vaak krijg, is: “Waarom gebruik je boter in je recepten? Dat kan toch niet bij het FODMAP dieet. Want je mag geen lactose eten.
Dit klopt niet helemaal. Boter is namelijk low FODMAP.
Door het bewerkingsproces bevat boter nog maar een hele kleine hoeveelheid lactose. Hierdoor kunnen veel mensen met een lactose-intolerantie boter verdragen.
Is boter lactosevrij?
Om te begrijpen waarom boter meestal prima gebruikt kan worden in een lactose-arm dieet, moeten we eerst begrijpen hoe boter gemaakt wordt.
Boter wordt gemaakt door room te scheiden van volle melk en die room wordt opgeklopt tot het dik is. De overige vloeistof (karnemelk) wordt eruit gehaald en wat overblijft is grotendeels vet, zo’n 80%.
De overige 20% is bijna geheel water. Verder bevat boter amper koolhydraten of eiwitten (Bron: Friesland Campina Institute).
Als je kijkt naar de voedingswaarden van een pakje boter zie je dat boter per 100 gram 82 gram vet, 1 gram koolhydraten en 0.6 gram eiwitten bevat.
Lactose is een suiker (melksuiker) en valt daarom onder de koolhydraten. 100 gram boter bevat dus maar maximaal 1 gram lactose en daarom is boter heel laag in lactose.
(Bron: Albert Heijn)
Daarnaast moet je je afvragen hoe vaak het voorkomt dat je 100 gram boter in een keer eet. Behalve als je besluit om een hele bak brownies tegelijk op te eten, zal dit nooit gebeuren.
En dan krijg je waarschijnlijk sowieso buikpijn 😉
Meestal is de hoeveelheid boter per portie in een gerecht of op je brood misschien maximaal een theelepel, of een eetlepel als je echt flink losgaat.
Ook bij bakrecepten, waar misschien bijna een heel pakje boter in gaat. Eet je per portie vaak maximaal een eetlepel, omdat de boter vaak over 10 of 12 porties verdeeld wordt.
Volgens de FODMAP app van Monash University is een portie van 1 eetlepel roomboter low FODMAP.
Er wordt verder niets gezegd over een maximale hoeveelheid. In de app wordt wel vermeld dat boter veel vet bevat en dat vette producten, als je er veel van eet, een trigger van PDS-klachten kunnen zijn.
Dus dat is wel iets om rekening mee te houden.
Om de vraag van hierboven nog even te beantwoorden: “Is boter lactosevrij?”
Nee, boter is niet 100% lactosevrij. Maar het bevat per portie slechts sporen van lactose. Hierdoor is het voor de meeste mensen met een lactose-intolerantie mogelijk om boter te gebruiken zonder klachten te krijgen.
En om deze reden is boter ook low FODMAP.
Jouw persoonlijke tolerantie van lactose
De hoeveelheid lactose die mensen met een lactose-intolerantie kunnen verdragen, verschilt per persoon.
Voor de meeste mensen met een lactose-intolerantie zal dat kleine beetje lactose in boter geen probleem zijn en zij kunnen boter daarom ook zonder problemen eten.
Maar het blijft altijd belangrijk om naar je persoonlijke tolerantie levels te kijken. Daarom test je in de herintroductiefase van het FODMAP dieet ook hoe je op lactose reageert.
Voor de meeste mensen zal een klein beetje boter geen probleem zijn, maar voor sommige mensen geeft dit misschien wel klachten.
En sommige mensen verdragen relatief grote hoeveelheden lactose met een lactose intolerantie, terwijl dit voor andere mensen minder is.
Test daarom altijd voor jezelf hoeveel jij kunt verdragen.
Zit je nog in de eliminatiefase van het FODMAP dieet? Dan raad ik aan om de hoeveelheden voor boter die Monash University in de FODMAP app aangeeft aan te houden.
Wanneer je een koemelkallergie of koemelk intolerantie hebt, is het ook een ander verhaal. Dan moet je alle producten die van koemelk gemaakt zijn vermijden.
Ik hoop dat het hiermee wat duidelijker is geworden waarom boter low FODMAP is!
Andere informatieve artikelen
Wil je meer lezen over of bepaalde producten low FODMAP zijn en in welke hoeveelheden? Bekijk dan ook onderstaande artikelen:
Groente en fruitsoorten
- Is tomaat low FODMAP?
- Is kokos low FODMAP?
- Is banaan low FODMAP?
- Zijn champignons low FODMAP?
- Is broccoli low FODMAP?
- Is boerenkool low FODMAP?
- Is spinazie low FODMAP?
- Is mais low FODMAP?
Zuivel en graanproducten
- Welke melksoorten zijn low FODMAP?
- Welke kazen zijn low FODMAP?
- Is rijst low FODMAP?
- Is quinoa low FODMAP?
- Is havermout low FODMAP?
10 reacties
Beste Karlijn, ik begrijp je redenering, maar het is toch vrij vervelend om iedere keer als je denkt ‘lactose-vrij recept’ erachter te komen dat er wel degelijk lactose in zit.
Hetzelfde geldt voor low-fodmap proteinen, die lijst staat vol met laag lactosezuivel Blijft weinig van over als je echt geen lactose kunt verdragen.
Groetjes,
Ana.
Hi Ana,
Ik kan me voorstellen dat dat vervelend is. Het is echter zo dat de meeste mensen met een lactose intolerantie wel een beetje lactose kunnen verdragen. Dat is waar ik in mijn recepten vanuit ga en ook waar het FODMAP dieet vanuit gaat. Omdat mijn blog op het FODMAP dieet focust, hou ik die richtlijnen ook aan. Anders zou het een heel onduidelijk gebeuren worden.
Omdat de recepten geschikt zijn voor mensen met een lactose-intolerantie heb ik ze voor nu altijd lactosevrij genoemd, ook omdat dat op de meeste plekken zo gedaan werd. Ik ben er inmiddels mee bezig om dit aan te passen naar lactose-arm, wanneer een recept een kleine hoeveelheid lactose bevat. Zo hoop ik dat het allemaal wat duidelijker wordt!
Wat de low FODMAP proteinen betreft. Ik weet niet zeker of je hierbij doelt op mijn lijst met low FODMAP eiwitbronnen? In die lijst heb ik een paar lactosevrije zuivelproducten genoemd, omdat dit geschikte eiwitbronnen zijn voor het low FODMAP dieet. Er staan echter ook een heleboel vegan eiwitbronnen ook, die ook melkvrij zijn. Dus ook zonder lactosevrije zuivel blijven er nog flink wat eiwitbronnen over: https://www.karlijnskitchen.com/nl/low-fodmap-vegetarische-eiwitbronnen/
Hopelijk verduidelijkt dit nog iets meer waarom ik deze keuzes maak op mijn blog!
Als je lactose niet verdraagd, kan je het geel makkelijk vervangen door blue band 100% plantaardig. Geeft zelfde bak resultaat als gewone boter.
Beste Karlijn, mijn dochters hebben beide een lactose-intolerantie en verdragen zelfs gewone boter niet. Een heel klein ietsiepietsietje boter zou misschien wel kunnen, maar als ze dat een paar keer op een dag zouden denken (dat nootje boter bij het vlees, een klein plakje cake met boter, een muffin met botercrème die amper lactose bevat – dat is voldoende voor een hele dag miserie (of langer). En lactasepilletjes kunnen, bij een speciale maaltijd, een beetje helpen om de winderigheid te beperken, maar geven nadien een volgens hen typische ‘lactose-hoofdpijn’. Dus gebruik ik toch maar lactosevrije roomboter, of geklaarde boter, of een plantaardige vetstof waar dat kan. Artikels zoals dit laten mensen geloven dat het allemaal zo erg niet is om een beetje boter te gebruiken, en dat ze dit gerust kunnen voorschotelen aan iemand die geen lactose verdraagt. Als mijn dochters zoiets eten omdat het veilig wordt genoemd, krijgen ze echter wel degelijk last… Dus toch best even informeren als je bezoek krijgt voor wie lactose een probleem kan zijn.
Hoi Claudia, goede toevoeging. Ik begrijp zeker dat dit niet voor iedereen geldt, dat geef ik in het artikel ook duidelijk aan. Het is echter zo dat het grootste deel van de mensen met een lactose-intolerantie wel wat lactose kan verdragen en omdat boter zo weinig lactose bevat, zal het voor die groep mensen een optie zijn om het te gebruiken. Hoeveel lactose iemand met een lactose-intolerantie verdraagt is een kwestie van testen. Dat wordt ook altijd door de dokter en diëtist aangegeven wanneer er bij iemand een lactose-intolerantie wordt vastgesteld. En ook dat geef ik duidelijk aan in de tekst.
Uit jouw reactie komt het op mij over alsof ik dit helemaal niet benoemd heb en mensen aanraad om massaal boter te gaan eten, terwijl ik juist mijn best heb gedaan om de informatie heel genuanceerd weer te geven. Intoleranties blijven heel persoonlijk en ik kan daarom alleen maar aangeven wat er geldt voor de meerderheid van de mensen.
En lactosevrij kan je alleen gebruiken wanneer je recept geen lactose bevat. Je zou, als je dat wil, van lactose-arme recepten kunnen spreken. Mar lactose-arm is voor mijn dochters niet oké.
Dat klopt. Ik ben er ook mee bezig om de term lactose-arm te verwerken in de recepten waarin kleine hoeveelheden lactose worden gebruikt.
Erg nuttig, dankjewel voor de uitleg!
Nuttige uitleg over de roomboter en lactose. Dank je, ik eet het nu vaker op mijn brood en in recepten.
Graag gedaan!